YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARINI NEDEN KULLANMALIYIZ

Büyüklerimiz dikkat edin üç şey varki ihmale gelmez demiştir. Şayet ihmalkar davranırsanız faturası ağır olabilir diye yıllar önce uyarmışlar. Bunlar borç, hastalık ve yangındır. Bunları hafife alan insanların akıbetinin genelde üzücü olduğunu hepimiz görmekteyiz. Bilgi eksikliği nedeniyle üzücü olayların yaşanmaması için yangın söndürme cihazlarından bahsetmek yararlı olacaktır.

Yangın deyince aklımıza ilk gelen şey yangın söndürme cihazlarıdır. Çevremize baktığımızda, Yangın söndürme cihazlarıyla ilgili üç grup görüyoruz.
1. grup : Aldığı eğitim nedeniyle önemine inandığı veya bir yangında kendisinin, çevresindeki bir yakının zarar gördüğü ya da yangın söndürme cihazı nedeniyle en az zararla kurtulduğunu gördüğü için bulunduruyor. Sürekli periyodik kontrolünü yapıyor ve cihazın doğru kullanımını biliyor. Her fırsatta çevresindeki insanları bu noktada bilgilendirmeye ve ilgilendirmeye çalışıyor.
2. grup : Resmi veya özel kurumlarda denetimlerde sorulduğu veya aldığı araçla geldiği, işyeri ruhsatı alırken, ihaleye girerken istendiği için bulunduruyor. Hiç denemediği için, kullanımını doğru dürüst bilinmiyor, cihazın boş veya dolu olması fark etmiyor. İstenmesini, boşa masraf olarak görüyor.
3. grup : Bilgi eksikliği nedeniyle bulundurmuyor. Fakat yangın söndürme cihazı bulundurduğunda ve doğru kullanımını bildiğinde ihtiyaç halinde kendisine ve çevresine neler kazandırabileceği hayatın içinden örneklerle kendisine anlatıldığında derhal bulundurmaya çalışıyor.
Bu bağlamda ‘’ yangınlar için küçük küçük masraf yapmaktan çekinmeyiniz. Zira büyük büyük gemileri küçük küçük delikler batırır’’ diyen filozoftan hareketle bu işin mutlaka ciddiye alınması herkesin yararına olacaktır.

Bu nedenle ;
* Resmi işlerimizde istendiği için yıllar önce bir defa alınmış, depoya atılmış ve belki soran olur düşüncesiyle göstermelik olarak bulundurulan, kullanım dışı olan, dolu veya boş olduğu bilinmeyen yangın söndürme cihazı bulundurmaktan kesinlikle kaçınılmalıdır.
*Yönetici ve Amir konumunda bulunan yetkililer bu işi küçümsemeyerek ara sıra da olsa gittikleri yerlerde yangın söndürme cihazlarına bakmaları çok faydalı olacaktır. Zira ‘’ ön tekerleği, arka tekerlek takip eder veya telkinden çok, temsil önemlidir ’’ diye güzel bir atasözümüz var.
* Fiziksel olarak mevcut bulunan yangın söndürme cihazları, ihtiyaç halinde kullanılmak üzere daima fonksiyonel olarak kullanılabilir durumda olmalıdır. Bu noktada öncelikle resmi kurumlar ve araçlar örnek olmalıdır.
* Evlerimizde, iş yerlerimizde, apartmanlarımızda ortak alanlarda kullanımını bilmek şartıyla, mutlaka yangın söndürme cihazı bulundurulmalıdır.
* İnsanları bilinçlendirmek ve toplumda olumlu kamuoyu oluşturmak için resmi kurumların ve okulların yanı sıra, mahalle bazında muhtar ve cami imamlarımızın da katkıları sağlanarak, örnek yangın tatbikatları yapılabilir. Yazılı ve görsel basında yapılan bu faaliyetlerin işlenmesi ayrıca olumlu katkı sağlayacaktır.
‘’ öğrenmenin üç kaynağı vardır, bunlardan bir tanesi de çok gezmek ve çok görmektir’’ demiş büyüklerimiz. O halde olası afetlere, yangınlara tedbir olarak sadece bakan değil, gören gözlerimiz olmalıdır.

Yangın nedir?
Bir evin, bir mahallenin, bir köyün, bir ormanın veya büyük bir şeyin tutuşarak yanması. İnsanların başına gelen, deprem, su baskını, toprak kayması gibi elde olmayan sebeplere karşılık, yangınların çoğu, dikkatsizlik, tedbirsizlik ve ihmalden ileri gelmektediryangın
Ateş bulunduğu tarihten itibaren insanlara birçok faydası olmuş, fakat kontrol edilememesi veya dikkatsizlik sonucu büyük yangın kazalarına sebep olmuş olan bir maddedir.
Büyük maddi ve manevi zararlara sebep olan yangın başlangıcının sebepleri pekçoktur. Son senelerdeki yangınların sebeplerinin başında, elektrik kontağı, tüpgaz, sigara, soba, baca ve patlayıcı maddeler gelmektedir. Tüpgazların dikkatsiz kullanılması yüzünden çıkan yangın ve patlamalar pekçok kimsenin ölümüne sebep olmaktadır. Daha çok yaz aylarında çıkan orman yangınları da ormanlarımızın azalmasına ve tabiat güzelliklerimizin yok olmasına sebep olmaktadır. Son on yılda meydana gelen yangınlarda yüzlerce insan ölmüş, trilyonlarca maddi zarar tespit edilmiştir (1994).

Yangın güvenlik tedbirleri
1. Aktif yangın güvenlik tedbirleri: Portatif söndürücüler, bina içi ve dışı yangın suyu devreleri, otomatik yangın söndürme sistemleri, infilak söndürme sistemleri.
2. Pasif yangın güvenlik tedbirleri: Yangın alarm ve erken uyarı sistemleri, yapı ile ilgili tedbirler, bina tehlike ve kaçış imkanlarının planlanması, tutuşabilirliği kontrol etme, kullanıcı davranışları sınırlama. Yangından korunma çareleri:

Dikkatli ve tedbirli olmakla yangından korunmak, büyük ölçüde insanların elindedir. Bunun için alınacak tedbirlerin bazıları şunlardır:
1. Rastgele yerlere, sönmemiş sigara ve kibrit atmamalı ve sönmemiş bir şeyi kendi haline bırakmamalıdır. Bilhassa, gece yatarken ve evi terk ederken soba, küllük, mangal, ocak ve lambaları kontrol edip söndürmelidir.
2. Pirize sokulmuş olan fırın, ütü, ocak, su ısıtıcısı gibi şeyleri kontrol edip fişleri çekilmelidir.
3. Bilhassa çocukların, kibrit, çakmak, soba, ütü, havagazı, tüp gibi tutuşturucu şeylerle oynamasına müsaade edilmemeli, evde çocukları yalnız bırakmamaya çalışmalıdır. 4. Bacaları ve soba borularını sık sık temizlemelidir.
5. Yanan ocak ve soba gibi şeylerin yakınına parlayıcı ve yanıcı eşyalar koymamalıdır.
6. Fırın, baca, elektrik ocağı, kalorifer kazanı gibi araçları, bunlardan iyi anlayan kimselere tamir ettirmelidir.
7. Elektrik sigortaları, hat ve prizlerindeki arızaları ihmal etmeden tamir ettirmelidir.
8. Tüpgaz ve doğal gaz kullanırken sızıntı olmamasına çok dikkat etmeli, kaçakların yanına katiyen ateşle yaklaşılmamalıdır. Tüpün başındaki kısım, sabun köpüğü ile kontrol edilmeden kullanılmamalıdır. (Bkz. Doğal Gaz)
9. Gaz sobalarına yakıt ikmali yaparken sobamızı tamamen söndürüp, iyice soğumasını beklemeliyiz. Yangın söndürme:
Çıkan yangınları söndürmek için büyük yerleşim yerlerine itfaiye teşkilatları kurulmuştur (Bkz. İtfaiye). Ayrıca, resmi daireler, büyük işletmeler, taşıtlar kendi imkanları ile yangın söndürme tedbirleri alırlar. Yeni başlamış olan yangını söndürmek daha kolaydır. Bunun için, korkuya, telaş ve heyecana kapılmadan müdahale etmek lazımdır. Bununla birlikte hemen çevreye ve ilgililere haber vermelidir. Önce çocuklar ve ihtiyarlar yangından uzaklaştırılıp zaman kaybetmeden ateşin hava ile teması önlenmelidir.
Küçük yangınları söndürmek için özel olarak hazırlanmış, içinde sodalı ve karbonatlı su olan yangın söndürme cihazları kullanılır. Taşıtlardaki yangın söndürücüler köpük saçarak ateşi söndürürler. Su, her zaman ateşi söndürmez. Hele, petrol mamullerinin tutuşmasına karşı, su kullanmak daha tehlikelidir. Böyle bir yangının üzeri hemen örtülüp, hava alması önlenmelidir. Yangında, kapı ve pencereleri açarak, yangın yerinde hava akımını hızlandırmak doğru değildir. Şunu hiç unutmamalıdır ki, havasız kalan ateş hemen söner.
Ateş söndürülürken, çevresinde bulunan yanıcı ve parlayıcı eşyalar oradan uzaklaştırılmalıdır. Yangın, elektrik kontağından çıkmışsa hemen sigortayı gevşetmeli, tüp gazdan çıktı ise, düğmesini kapatmaya çalışmalıdır. Yangın mahallinde bulunan tüp gaz, buradan uzaklaştırılacak eşyaların başında gelir. On binlerce görevlinin çalışmakta olduğu New York, Londra ve Tokyo itfaiyeleri dünyanın en büyük itfaiye teşkilatlarıdır. Eski devirlerde, yangın söndürme ve haberleşme araçları gelişmemiş olduğu için, yangınlar daha geniş alanlara yayılırdı. Dolayısıyle maddi ve manevi birçok zararları olurdu. Son senelerde bu teşkilatların gelişmesiyle, çıkan yangın adedi artmasına rağmen söndürme çalışmaları daha başarılı olmaktadır.
Büyük şehirlerde çıkan yangınlar, eskiden çok geniş bir alana yayılırdı. Mesela İstanbul, 24 Temmuz 1660 Cumartesi günü tarihinin en büyük yangın felaketine uğradı. Öyle ki 49 saat içinde şehrin üçte biri kül oldu. Yangın Unkapanı semtinde başlayarak, Topkapı Sarayı yönüne, Aksaray’dan surlara doğru ve Fatih semtine yayıldı. Deniz kenarındaki surların tepesinden aşarak, Marmara kıyılarında bulunanların üzerine kıvılcımlar sıçradı. En az 4000 kişinin öldüğü bu yangında 80.000 ev kül oldu. Yangında su yolları kapandı ve fırınlar çalışmadığı için, halkın büyük bir kısmı aç ve susuz kaldı. Sultan Dördüncü Mehmed Hanın büyük gayretleri ve yardımlarıyla iki ay içinde Anadolu’dan getirilen ustalarla yanan binaların yerlerine yenileri yaptırıldı. Bu yangında 360 cami ve mescit, 40 hamam, 100 han ve kervansaray, 100 depo, yüzlerce konak, okul, medrese, tekke yanmıştı.
5 Eylül 1693’te Ayazma Kapısında çıkan yangında; 18 cami, 19 mescit, 17 ilkokul, 10 medrese ve tekke, 11 hamam, 12 fırın, 2517 ev, 1146 dükkan birçok han ve depo yandı.
7 Temmuz 1795 gecesi çıkan yangında İstanbul’un mal depoları büyük ticarethaneleri yandı. Uğranılan zarar tahmini olarak o zamanki Osmanlı Devletinin iki yıllık geliri kadardı.
1908, 1911, Mart ve 13 Haziran 1918’de çıkan dört yangın Sultan Selim, Fatih, Halıcılarda büyük zararlara sebep oldu. Harp içinde olan devlet bunların yerine hemen yenisini yaptıramadığından uzun yıllar yanık yerler öyle kaldı.
Dünya çapında önemli yangınlar ise; 1871’de ABD’nin Wisconsin Eyaleti Peshtigo şehrinde 1152 kişinin ölümüne sebep olan yangın ve yine ABD’de 1906’da San Fransisco’da çıkan yangında 28.000 bina yanmış, 350 milyon dolarlık maddi hasar meydana gelmişti.

Hemen hemen her iş yerinde bulunan yangın tüpleri hakkında çoğu insan bilgi sahibi değil maalesef. Yangın söndürme ekipmanları ile ilgili bilmediklerimiz arasında en önemlisi yangın tüpü nasıl kullanılır olsa gerek . İş yerlerinde sabit duran yangın tüplerinin büyük firmalarda nasıl kullanılır yangın esnasında ne yapılır eğitimi verilmekte bu konu ile ilgili çalışanlar eğitim görmektedir. Fakat küçük esnaflarda yangın tüpleri ile ilgili bilgilendirme yeterli değildir. Zaman içinde kullanılmayan yangın tüplerinin işlevini kaybetmemesi açısından arada bir ters çevrilip içerisinde ki söndürme ile ilgili toz zerreciklerinin hareket ettirilmesi gerekmektedir. Yanıcı malzemeye yani işin yapıldığı ve yangın türünün şekline göre de yangın tüpleri değişmektedir. Yangının ilk safhalarında verimli bir müdehalenin yerine getirilebilmesi için o bölümde çıkması muhtemel yangın tipine uygun yangın söndürücü seçilmelidir .Bu nedenle önce yangın tipinin belirlenmesi uygun olacaktır. Beş adet yangın tipi vardır.
Bunlar;
A sınıfı yangınlar : Ahşap , kumaş, kağıt gibi katı madde yangınları
B sınıfı yangınlar: Akaryakıt ,solvent ,tiner gibi yanıcı madde ve parlayıcı sıvı yangınları
C sınıfı yangınlar : Metan propan ,LPG gibi parlayıcı ve yanıcı gaz yangınları
D sınıfı yangınlar: Sodyum ,magnezyum,alüminyum gibi metal yangınlar
A sınıfı yangınlar :elektrik yangınları

Bu tip yangınları söndürme maddesi olarak köpük, ABC toz, su, BC toz , CO2, Holon gazı ve D tozlu gibi maddeler kullanılır. Yangınlarda su ısıyı ortadan kaldırarak soğutma şeklindeki söndürme yöntemidir. Köpük ise basınçlı su , deterjan ve hava karışımı ile elde edilmektedir. Yanan yüzeyi kaplayarak hava akışını önler ve yangını söndürmeye yardımcı olur. Su A tipi yangınlar için köpük ise B tipi yangınlar için uygun söndürme seçeneklerindendir. Kuru kimyevi tozlar A ve d tipi yangınlarda kullanılır. Karbon dioksitli yangın söndürücüler ise B,C ve E sınıfı yangınlar için uygundur. D tozu ( Hafifi Metal Tozu ) özel tozlardır ve metal yangınlarında kullanılmaktadır. Yüksek ısıya karşı dayanıklıdır. Boğma yöntemi ile söndürme işlemi gerçekleşir. Bunlar yangın ve yangın tüpleri ile ilgili bilinmesi gerekenlerden sadece bir kaçı . Yangın çok ciddi ve anlık bir durumdur sizde yangın tüpleri ile ilgili personelinizi bilgilendirmeyi unutmayın ve olası bir yangın için mutlaka gerekli önlemlerinizi alın.